Elmalı’nın 7 Elvan Üzümü, yaşadığımız toprakların izini sürmek, bizden önce bu topraklarda yaşayanlar neler yemiş, neler içmiş kaçımız merak ediyoruz? Her uygarlık doğal olarak kendinden önce gelen üzerine kuruluyor. Bu uzun geçişlerde ister istemez bir çok lezzetin de yok olmasına neden oluyor. Geçmişin tatlarını güzelliklerini arayanlar sayesinde de bizler o eski tatlara, lezzetlere ulaşabiliyoruz. Şarap sektöründe eskinin izlerini arayanlardan biri de Antalya Elmalı’da kurulan Likya Şarapları… Arkeo serisiyle bölgenin eski üzümlerini, şaraplarını gün yüzüne çıkarıyor. Asırlarca burada yaşamış Likyalıların, Fenikelilerin, Osmanlıların ve Türklerin bıraktığı lezzetlerin izinden gitmeye çalışıyorlar.
Rivayete göre Elmalı’da birbirinden farklı, birbirinden renkli, birbirinden tatlı olduğu söylenen 7 farklı üzüm varmış. Evliya Çelebi yaklaşık 400 yıl önce yazdığı Seyahatnamesi’nde Elmalı’yı şöyle anlatıyor: “Kıble Tarafı Bağ Bahçeliktir. Çeşitli üzüm, çınar, kavak ve karaağaçlara sarılmış üzümleri olur. Her tarafında akan suları vardır. Su ve havası latiftir. Halkı garip dostudurlar. Çoğunlukla takke külah üzerine sarık sararlar. Çuka, Ferace boğası, kaftan giyerler. Kırk çeşit elması, yedi elvan üzümü, beyaz has ekmeği meşhurdur. Beyaz bezi Denizli bezinden güzeldir.”*
Güneş, toprak dağlar, taşlar ovalar ve uçan kuşlar, aslında her şeyin yeri yurdu belli… Anadolu’nun kadim toprakları da yüzyıllardır üzüm ve şarabın anavatanı olmuş. Dünyanın ilk şaraplarının yapıldığı, üzümlerinin yetiştiği yerlerden biri de Likya Şarapları’nın kurulduğu Antalya Elmalı‘dır. Burak ve Doruk Özkan kardeşler, Tilki Kuyruğu, Çalıbağ gibi yerel üzümleri yaptıkları şaraplarda kullanmaya devam ederken, hikayeleri kaybolmuş, adı sanı çoktan unutulmuş üzümlere de yeniden hayat verdiler. Acıkara, Merzifon Karası ve Fersun şarap dünyamıza kazandırdıkları yeni adlar ve tatlar oldu. Yani Evliye Çelebi’nin 7 elvan üzümün ilk 3’ü ile tanıştık. Sırada gün yüzüne çıkmayı bekleyen 4 üzüm daha var.
Likya deneme bağlarında yapılan bu keyifli çalışmalar, Evliya Çelebi’nin asırlar önce işaret ettiği 7 Elvan Elmalı üzümün peşine düşülmüş bir yolculuk, 7 Elvan üzümünün ve Likya’nın hikayesi şimdi yeniden başlıyor.
*Ceyhun Candaş, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Antropoloji Bölümü Lisans Bitirme Çalışması, Antalya İli Elmalı İlçesi Kocapınar Köy “Kocapınar’da Yaşam” 2012.
