Avusturya: Avrupanın Yükselen Yıldızı

Avusturya şaraplarının kalitesi, Avrupa’nın birçok ülkesinde çok uzun zamandır takdir edilmekte. Son senelerde ise Avusturya’nın beyaz şarapları artan bir trend ile dünyanın ilgisini çekmektedir. Beyaz şarapların içinde amiral gemisi; Grüner Veltliner isimli bir yerli üzümden yapılan şaraptır. Avusturya’nın kırmızı şarapları ise, hem ülkede hem de yurtdışında her geçen gün daha fazla ilgi çekmektedir. Avusturya’nın bu başarısının ardında; yerli üzüm cinslerine verilen önem, geçerli şarap kuralları ve kaliteli üretime verilen önem, disiplinli çalışma ve çok eskilere dayanan bir şarap kültürü yatmaktadır. Tabi bölgenin elverişli Terroir’ını da gözardı etmemek gerekir.

Şarap bölgeleri iklim, coğrafya ve bağcılık
Avusturya’nın batı ve güneyinin Alp dağları ile çevrili olmasından dolayı, bağcılık ülkenin doğu bölgesinde yapılmaktadır. Genelde kara ikliminin geçerli olduğu bu bölgede, gece ve gündüz ısı farkları oldukça yüksektir. Bölgenin kuzeyi, soğuk kuzey rüzgarlarının etkisinde kalırken, Macaristan sınırına yakın olan güney ve güneydoğu bölgesi ise sıcak doğu rüzgarları ile ısınmaktadır. Avusturya toplam 45.600 hektar bağ alanına sahiptir ve ülkede yaklaşık 20.000 üretici vardır. Almanya’nın yarısı kadar bağ alanına sahip Avusturya, Almanya’nın sadece ¼ ü kadar şarap üretmektedir. Bu seçicilik şaraplardaki kaliteyi artırmaktadır. Senelik şarap üretimi 2,3-2,5 milyon hl. dir. Kişi başına düşen şarap üretimi yaklaşık 30 litredir. Bu oran Fransa’da 50 lt., İtalya’da 40 lt., Türkiye’de ise sadece 1 lt.dir.    Avusturya 2011 yılı itibariyle 124 milyon eur değerinde 443.000 hl. ihracat ve 117 milyon eur değerinde 702.000hl. ithalat gerçekleştirmiştir.

Avusturya’daki en büyük şarap bölgesi Niederösterreich olup 27.150 ha. ile %60 lık bir alana sahiptir. Weinviertel, Kamptal, Kremstal, Wachau, Wagram, Thermenregion, Carnumtum ve Traisental bu bölgede yer almaktadır. Bu bölgedeki dik yamaçlarda güneş ışınlarından azami şekilde yararlanılmaktadır. Uzun ve kuru geçen sonbaharlar, bilhassa Grüner Veltliner ve Riesling üzümlerinin uzun sürede olgunlaşarak meyve aromalı olmasını sağlar. Bir kısım şaraplar şişelere doldurulmadan evvel büyük fıçılarda olgunlaştırılırlar. Bu bölgenin şarapları genelde meyve aromalı, gövdeli ve yüksek mineraliteye sahiptir.
İkinci büyük bölge Burgenlend 13.850 ha. alana sahiptir. Neusiedlersee, Hügelland, Mittelburgundland ve Südburgundland alt bölgelerinden oluşur. Bu bölgedeki bağların büyük bir kısmı genelde düz arazilerdedir ve buralarda yüksek verim elde edilir. Bölgenin uzun bir sonbahara sahip olması, sisli ve rutubetli sabahların ardından sıcak ve rüzgarlı havası, asil küf Botrytis cinerea için uygun ortam oluşturmaktadır. Avusturya’nn meşhur ve en başarılı tatlı şarapları (sıvı altınları) da bu bölgeden çıkmaktadır.

Wien 560 ha. lık bir bağ alanı ve 300 civarındaki üreticiyle  dünyadaki tek şarap üreten başşehir konumundadır. Ortaçağ döneminin sonlarına kadar sadece şehrin etrafında değil aynı zamanda bugünkü şehir merkezinde yer alan 1.bölgede dahi bağlar mevcutmuş. Bilhassa beyaz şarapları ile meşhur bu bölgeye mahsus bir uygulama da; aynı bağda çeşitli üzüm cinslerinin birlikte yetiştirilip, birlikte hasat sonrası yine birlikte şarap yapılmasıdır. Gemischter Satz adı verilen bu şarap, Viyana şehri ve şarap içilen yerler olan Heurige’lerle özdeşleşmiştir.

Avusturya’nın  seksi beyaz ve yakışıklı kırmızı üzümleri
Kaliteli Avusturya şaraplarının üretimi için 22 beyaz ve 13 kırmızı olmak üzere toplam 35 üzüm cinsi kullanılabiliyor. Avusturya’nın  45.600 ha. bağ alanının 2/3 sinde beyaz, 1/3 ünde ise kırmızı üzümler yetiştirilmektedir. Son senelerde kırmızı üzümlere artan bir talep olduğu gözlenmektedir. Bu üzümlerden sadece en önemlilerine bir göz atalım:
Grüner Veltliner: Ekili alanların %30’unu oluşturan bu üzüm, Avusturya’nın en önemli yerli üzümü olup, kendisini  bu Terroir’da çok mutlu ve huzurlu hissetmektedir. Çoğunlukla Niederösterreich ve kuzey Burgunland bölgelerinde yetiştirilmektedir. Elma ve sert çekirdekli birincil meyve aromalarına, canlılık veren bir asidite ve beyaz biber notlarına sahip sek bir üzüm cinsidir. Kısa bir süre öncesine kadar sadece çelik tanklarda üretilen bu şarap, son dönemde fıçıda da olgunlaştırılarak, bir taraftan yüksek miktardaki birincil meyve aromaları azaltılarak içinde saklı olan mineralitesi öne plana çıkarılmakta, bal, tropikal meyveler ve tost aromaları ile komleks bir hale getirilmektedir. Bu şarap genç olarak tüketildiği gibi, yüksek bir olgunlaşma potansiyeline de sahip olup, geç hasat marifeti ile tatlı şarapların üretiminde de kullanılmaktadır.
Welschriesling: Avusturya’nın %8 gibi bir oranla en çok ekilen ikinci üzümü olan Welchriesling’in Alman Riesling’i (Rheinriesling) ile hiçbir akrabalığı yoktur. En çok yetiştirildiği bölge Burgenland, güney Steiermarkt ve Weinviertel’dır. Asiditesi yüksek, yeşil elma, limon ve taze ot aromalı bir üzümdür. Şarap yapımının dışında, köpüklü şarap ve Botrytis’e duyarlı olmasından dolayı tatlı şarap yapımında kullanılır. Tatlı şarap olarak, burunda kaymak kokuları ve damakta kurutulmuş meyve aromaları, yıllanınca ise siyah çay aromaları gibi farklı kıyafetlerle karşımıza çıkar.

Müller-Thurgau:  Bu üzüm ismini, Riesling ve Gutedel üzümlerini çaprazlayarak bu üzümü elde eden İsviçre’li botanikçi Thurgau’lu Hermann Müller’den almaktadır. Ekili alanların yaklaşık %5’inde yetiştirilmektedir. Asiditesi düşük, köşesiz ve hafif muskat aromalarına sahip yumuşak içimli bir üzümdür. Bitişi  kadifemsi ve zariftir. Tatlı şarap üretiminde tercih edilen bir üzüm cinsi olduğu gibi, erken olgunlaşmasından dolayı genç olarak da (Primeurwein) içilmektedir.

Zweigelt: Avusturya’nın %14 gibi bir oranla en yaygın kırmızı üzüm cinsidir. İsmini, Blaufraenkisch ve St.Laurent üzümlerini çaprazlayan Avusturya’lı Prof.Zweigelt’tan almaktadır. Genç yaşlarında vişne, böğürtlen, biraz baharat aromalarına ve yumuşak tanene sahip bu şarap, olgunluk döneminde ise köşesiz ve zarif bir görünüme bürünmektedir. Her yaşında farklı bir kalite gösteren bu şarap, bu özelliklerinden dolayı bilhassa Blaufraenkisch ve Cabernet Sauvignon ile çok güzel bir birliktelik (kupaj) oluşturmaktadır. Başta Burgunland olamak üzere, Niederösterreich ve Steiermarkt’ta yetiştirilmektedir.
Blaufraenkisch: Avusturya’nın en yakışıklı yerli kırmızısı. Cabernet Sauvignon’un Avusturya versiyonu. Her geçen gün ününe ün katmaktadır. Yoğun kiraz, böğürtlen, frenk üzümü, mürver gibi meyve  ve baharat aromalarının yanında, canlı bir asidite ve yumuşak tanene sahip olan bu üzüm, uygun ortamlarda yüksek mineralite de göstermektedir. Fıçıda  olgunlaşmaya çok müsait olup, daha dengeli, zarif ve kadifemsi bir hal almaktadır. %7 lik bir orana sahip olan bu üzüm, en çok Burgenland ve Carnumtum bölgelerinde yetiştirilmektedir.

St.Laurent: Pinot Noir kadar zarif, Syrah kadar kabadayı. İkisi aynı anda, işte size St.Laurent. Burunda kiraz ve çilek ağırlıklı olmak üzere kırmızı ve koyu renkli, mürdüm eriğine kadar uzanan meyve aromaları. Damakta Pinot Noir’ın sanki turbo motorlusu gibi kırmızıdan koyu renkli meyve aromalarına uzanan tatların yanında canlılık veren dengeli bir asidite ve zarif baharat esintileri. Biraz olgunlaşınca kır saçlarının, yüzündeki çizgilerin yanında aynı meyvelerin reçeli, acı çukolata tatları  ve kadifemsi tanenlerin verdiği zarif ve uzun bir bitiş. Yemeklerle çok geniş bir bantta iyi bir eşlikçi. Bütün bu özelliklerine rağmen, inanılmaz geçimli bir dost ve birlikteliklerin (kupajların) en aranan kişisi. Ağırlıklı olarak kuzey Burgenland ve Thermenregion bölgelerinde yetiştirilmektedir.
Dilerim bu muhteşem tatlar kadehlerinizden eksik olmaz.