Şarap alırken, en önemli tercih nedenlerinden biri de hiç kuşku yok ki şarabın fiyatıdır. Şaraplar arasında gezinirken şarap fiyatlarındaki farklılık ve fiyatlar arasındaki uçurum hep kafalarda bir soru işareti olmasına yol açar. Onlarca şarap arasında 15 liralık şişeyi mi almalı? 150 liralık şişeyi mi almalı? Hatta fiyatı 1000 lira ve çok daha üzerinde şaraplar olduğunu düşününce iyice işin içinden çıkılmaz hale geliyor… Ve günün sonunda cüzdandan gelen dış ses, sizi genelde ucuz olan şaraba yönlendiriyor ve ucuz olanı almayı tercih ediyorsunuz…
Ucuz şaraptan başlayarak yüksek fiyatlı şaraplara doğru ilerliyor… Ve sonunda ekonomimize uygun bir aralıkta şaraplar tüketiyoruz. Ve çoğu zamanda o pahalı olan şarabın aldığınız şaraptan on kat daha iyi olup olmadığını da merak ediyorsunuz. Aldığınız bir şişe şarap bağdan kadehinize gelene kadar bir dizi farklı maliyetler üstlenmiştir. Hemen ilk akla gelen şarapta verginin yüksek olmasıdır… Herkes ilk önce bundan yakınmaya başlıyor. Kuşkusuz özellikle sofralık şarapta vergi yüksekliğinden bahsedebiliriz. Ama sadece vergi aradığımız yanıt değil… Şarap üreticileri, her şeyden önce şarabın maliyetini yüksek mi, düşük mü tutmak istediklerine kendileri karar verirler. Şarabın fiyatını belirleyen değişkenlerin başında üzüm gelir…
Şarap yapmak için önce üzüme ve üzüm bağlarına ihtiyacınız var. Şarap yapacağınız üzümün bağına ödediğiniz para, şarap şişesinde fiyatı etkileyen ilk maliyettir. Bağlarınız kendinize mi ait, yoksa üzümü dışarıdan mı alıyorsunuz. Üzümü hangi bağdan aldınız? Bağlarınızın konumu, bağ arazilerine ödenen rakamlar yani arazinin ticari değeri… Fiyatı etkileyen ikinci önemli unsursa üzümün yetiştirilme biçimidir. Şarabı tek bağdan gelen üzümden mi? Yoksa Organik bağcılıklı gelen üzümlerden mi yaptınız? Bir bağdan ne kadar fazla üzüm yetiştirirseniz, o kadar fazla şarap yaparsınız… Ama pahalı şaraplar genelde düşük verimlikte bağlardan gelen üzümlerden yapılıyor.
Hasat dönemi üzümleri elle mi topladınız, yoksa makineler bu işi sizin için mi yaptı? Bunların hepsi maliyete yansıyan değişkenler… Üzümün şaraba dönüştürülme süreci, fiyatı belirleyen üçüncü önemli noktadır. Üzümlerin ezilmesi, fermantasyonu, filtrasyonu, yıllandırılması maliyeti etkileyen kalemlerdir. Hele birde üzümü meşe fıçılarda işlemişseniz, kullandığınız fıçının; Fransız, Amerikan olması bile şarabınızın maliyetini etkileyecektir. Artık şarabımız hazır. Bu aşamada vereceğimiz karar ise şarabı ne kadar yıllandırmayacağımızdır. Bazı üreticiler şarapları aynı yıl satışa sunarken genelde pahalı olan şaraplar 3 yıl ve daha uzunca bir süre yıllandırdıktan sonra satışa sunulur… Bu da doğal olarak şarabın fiyatını etkiler…
Şaraplarınızı satışa sunarken kullanacağınız şişe, etiket, etiket tasarımı, şişe tasarımı, karton kutular, kutuların baskıları vs… Buradan yapılacak tercihlerin hepsi şarabın satış fiyatını etkileyecektir. Yukarıda özetlediğim onlarca farklı seçenekli süreçlerinde sonunda artık şarabımız satışa hazır. Üretim miktarı ne kadar yüksekse şişe başına düşen kârda düşecektir. Üretilen şişe düştükçe, şişe başına düşen kârda aratacaktır. Her şarap üreticisi, yolculuğuna devam etmek için üretim masraflarını karşılayacak fiyatları belirler. Kolay kolay hiçbir üretici de kafasına göre fiyatlar belirleyemez. Pazarın şartları, pazarlama masrafları, rakiplerin durumu, şarap dağıtımı, marketlerin raf bedelleri, şarap satış noktaları vb…. Etkenlerin sonucunda Türkiye’de üretilen bir şişe şarap 15 ile 150 lira arasında bir rakama satılır. Burada şarabın piyasa şartlarında algılanan değeri çok önemlidir. Bunu ne kadar iyi oturtursanız o kadar iyi para kazanırsınız… Doğrusu bunu çok iyi başarıp ederinin çok üzerinde satılan şaraplarımız da var. Ki onları bizi mutlu ettikleri için tebrik etmek de gerekiyor…
Bugünlerde sosyal medyada Türk Şaraplarının fiyatlarının yüksekliğinden dem vurup… Şarapların o fiyatları edip etmeyeceği konuşulur olduk. Sayıları fazla olmasa da şişesi 200 lirayı geçen şaraplarımız var artık… Elbette burada karar siz şarap severlerin, aldığınız şaraba ödediğiniz bedel keyfinizi kaçırmadığı sürece hiçbir sorun yok. Ben kısaca sürece hatırlatmak istedim… Şarabın fiyatı, kalitesiyle ilgili tam olarak doğru bir gösterge değildir. Yani her pahalı şarap iyi şarap olmayabilir. Belirli noktadan sonra şarap yapım sürecindeki farklılıklar, şarabın maliyeti üzerinde fazla bir etki yaratmaz. Amerika’da yapılan bir araştırmaya göre, üretim süreçlerinin farklılıklarından ötürü bir şişe şarabın ederi 30 dolardır. Bunun üzerinde ödediğiniz her rakamda, şarap değil prestij, marka, satın alıyorsunuz. Ve bunda da sınır yok…
Keyif Notları’na gelen geri bildirimler çerçevesinde, şarapların fiyat kalite performansını: zayıf, geçer, orta, iyi, pekiyi olarak tadım notlarına eklemeye başladım. Yaptığım değerlendirme yukarıdaki süreçler bağlı olarak tadılan şarapların, satış fiyatları ve şarap performansını içeriyor. Tadım notlarını okurken, tadım puanı ve şarap kalite performansını birlikte değerledirmeliyiz. 90 puan almış bir şarabın, fiyat kalite performansı “orta” ise o şarabı pahalı olarak yorumlamalıyız.
Sonuçta her zaman söylediğim gibi en sevdiğiniz şarap en güzel şaraptır. Kadehinizden sevdiğiniz şarap eksik olamasın…
