Şato denince aklınıza ne geliyor?
İyimser birine sorarsanız bel ki aklana Waltdisney’in rengârenk dünyasını içinde barındıran rengarenk DİSNEY şatosu gelecektir. Biraz daha pesimist birinin aklısına da belki Kafka’nın bütün kasabayı yöneten bürokrasi yatağı kasvetli şatosu gelecektir. Kimin aklına neyin geleceğini Ama bir şarap severe şato dediğinizde aklına ne geleceğini hemen tahmin edebilirim.
Şato yada orijinal yazımı il “chateau” en kaba anlatım biçimi ile entegre şarap üretim tesisi demektir. Ve şarapçılıkta ki pek çok terim gibi Fransızca menşeili bir kelimedir.
Dünyaca ünlü Bordeaux Şatolarının da haklı katkıları ile günümüzde kaliteli şarap üretiminin olmasa olmaz bir özelliği olmuştur ŞATO ŞARAPÇILIĞI.
Şarabın kalitesinin üst seviyede olması için üzümler dalından koparıldıktan hemen sonra işlenmeye başlamalıdır. Tıpkı evinize taze aldığınız sebzenin tazeliiğini kaybetmeden pişirmenin tadına yapacağı olumlu katkı gibi üzümde ne kadar hızlı işlenirse o kadar iyi olur.
Buda şaraphanelerin bağların hemen yanında olma zorunluluğunu getirir ki işte şaraphaneni bağların arasında olma şekline şato tarzı üretim diyoruz.
Bu tabir yaklaşık 2000 yıldır kesintisiz şarap üretimi yapan Bordeaux’dan tüm dünyaya yayılmıştır.
Şatoların Dünyaca Tanınması
Her ne kadar 2000 yıldır şarapçılığın hiç kesintisiz devam ettiğinden bahsetsekte , tüm dünyada sahip olduğu ünü pekiştiren ve bu ünü korumasını sağlayan çok önemli bir olay vardır. Şarap Dünyasında 1855 Klasifikasyıonu olarak adlandırılan bu listeleme aslında ilk yapılan listeleme olamamasına karşın halen tüm şarap severleri etkileyen önemli bir liste olmuştur.
1855’deki Exposition Universelle de Paris için Bordeaux Ticaret Odasının İmparotor 3. Napoleon’un olur ve desteği ile şatoların sahip oldukları ün ve satış fiyatları göz önünde bulundurularak bölgenin en iyi 61 şatosu sıralamaya tabi tutulmuştur.
Günümüzde halen itibar edilen liste bu şekilde hayata geçmiştir.
Bir İstisna
Bu sınıflamada 1855 yılından bu yana yalnızca bir değişiklik olmuş, 1973 yılında Château Mouton-Rothschild Deuxième Grand Cru (İkinci Sınıf Büyük Hasat) statüsünden Premier Grand Cru statüsüne yükseltilmiştir. 1853 yılında Rothschild ailesinin İngiliz kolunca satın alınan şato aslında hak etmesine rağmen 1855 klasifikasyonunda Premier Grand Cru değil, Deuxième Grand Cru ta yer alıyor. Baron bu işi çok uzun süren bir dava konusu haline getiridi ve yıllarca Chateau Mouton R. Etiketinde “Birinci olmayabilirim, İkinciliğe tenezzül etmem, Mouton’um ben” cümlesi ile piyasaya çıktı.
Taki 1973 te ileride Fransa’nın Cumhurbaşkanı olacak zamanın Tarım bakanı Jaques Chirac Mouton’un Birinci Sınıf’a yükseltilmesini öngören kararnameyi imzayana kadar. O günden buyana bu ünlü şatonun şaraplarında “Birinciyim, İkinciydim, ben Mouton’um halen!” cümlesi okunuyor.1855 sınıflamasının esneklikten bu denli yoksun olması, günümüzde bazı şatoların performanslarına kıyasla hak ettiklerinden daha yukarı ya da aşağı sınıfta bulunmaları sonucunu doğurmaktadır.
Kalite yönünden Bordeaux’nun en iyileri kabul edilen bu 61 şatonun Grand Cru sınıflandırması aşağıda sunulmuş; parantez içinde şatoların bulunduğu appellation da ayrıca belirtilmiştir:
Premiers Grands Crus
Château Lafite-Rothschild (Pauillac)
Château Latour (Pauillac)
Château Margaux (Margaux)
Château Haut-Brion 1 (Pessac-Léognan)
Château Mouton-Rothschild (Pauillac)
(1) Medoc’da olmayıp sınıflamaya alınan tek şato
Deuxièmes Grands Crus
Château Pichon-Baron (Pauillac)
Château Pichon-Lalande (Pauillac)
Château Ducru-Beaucaillou (St.-Julien)
Château Gruaud-Larose (St.-Julien)
Château Léoville-Las Cases (St.-Julien)
Château Léoville-Barton (St.-Julien)
Château Léoville-Poyferre (St.-Julien)
Château Cos d’Estournel (St.-Estèphe)
Château Montrose (St.-Estèphe)
Château Brane-Cantenac (Margaux)
Château Durfort-Vivens (Margaux)
Château Lascombes (Margaux)
Château Rauzan-Segla (Margaux)
Château Rauzan-Gassies (Margaux)
Troisièmes Grands Crus
Château Lagrange (St.-Julien)
Château Langoa-Barton (St.-Julien)
Château Boyd-Cantenac (Margaux)
Château Cantenac-Brown (Margaux)
Château Desmirail (Margaux)
Château Ferrière (Margaux)
Château Giscours (Margaux)
Château d’Issan (Margaux)
Château Kirwan (Margaux)
Château Malescot-St.-Exupéry (Margaux)
Château Marquis d’Alesme (Margaux)
Château Palmer (Margaux)
Château Calon-Ségur (St.-Estèphe)
Château La Lagune (Haut- Médoc)
Quatrièmes Grands Crus
Château Duhart-Milon (Pauillac)
Château Marquis-de-Terme (Margaux)
Château Pouget (Margaux)
Château Prieuré-Lichine (Margaux)
Château Beychevelle (St.-Julien)
Château Branaire-Ducru (St Julien)
Château St.-Pierre (St.-Julien)
Château Talbot (St.-Julien)
Château Lafon Rochet (St.-Estèphe)
Château La Tour-Carnet (Haut-Médoc)
Cinquièmes Grands Crus
Château d’Armailhac (Pauillac)
Château Batailley (Pauillac)
Château Clerc Milon (Pauillac)
Château Croizet-Bages (Pauillac)
Château Grand-Puy-Ducasse (Pauillac)
Château Grand-Puy-Lacoste (Pauillac)
Château Haut Bages Liberal (Pauillac)
Château Haut-Batailley (Pauillac)
Château Lynch-Bages (Pauillac)
Château Lynch-Moussas (Pauillac)
Château Pédesclaux (Pauillac)
Château Pontet Canet (Pauillac)
Château Dauzac (Margaux)
Château du Tertre (Margaux)
Château Cos-Labory (St.-Estèphe)
Château Belgrave (Haut- Médoc)
Château Camensac (Haut- Médoc)
Château Cantemerle (Haut- Médoc)
